به مناسبت سالگرد رحلت جانسوز حضرت استاد آیت الله حاج شیخ مجتبی تهرانی (ره)

نهمین سال هجران در ایام فاطمیه

نهمین سالگرد رحلت شیخناالاستاد، حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی اعلی الله مقامه در حالی فرا می رسد که بیش از همیشه جای خالی او احساس می شود. در چنین شرایطی سخت محتاج او، نگاه او، دلسوزی او، مردم دوستی او، راهنمایی های او، صراحت او، صداقت او و طیب کلام او هستیم. اکنون اما با حسرتی بی پایان شاهد صدقی است بر این گفتار صادق آل محمد (ص) که فرمود:« إذا ماتَ المُؤمِنُ الفَقيهُ ثُلِمَ فِي الإِسلامِ ثُلمَةٌ لا يَسُدُّها شَيءٌ»؛

گزارش خبرگزاری ایبنا از تاثیر کتاب اخیر دکتر محسن اسماعیلی

کتابی موثر در مطالبه‌گری و تضمین اجرای حق آزادی اطلاعات

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، آزادی اطلاعات که از حقوق انکارناپذیر بشر و شهروندی است، باید در حقوق داخلی کشورها به رسمیت شناخته شده و تضمین شود. نویسنده کتاب که از ابتدا در تدوین و تصویب چنین قانونی در ایران نقش اساسی داشته است در این کتاب دوجلدی، به ترتیب: «شرح و تفسیر کاربردی قانون دسترسی و انتشار آزاد اطلاعات» و «مراحل، مستندات و اسناد پشتیبان تصویب قانون دسترسی و انتشار آزاد اطلاعات» را در اختیار شما قرار داده است.

نگارنده، که از ابتدا تاکنون همواره در جریان شکل‌گیری و اجرای این قانون مشارکت فعال و گاهی نقشی اساسی داشته است، ارانه شرح و تفسیر کاربردی قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات را گامی مهم و موثر در تقویت ادبیات حقوق آزادی اطلاعات و تبدیل آن به فرهنگ عمومی می‌داند.

جلد نخست این مجموعه حقوقی آزادی اطلاعات به همین امر اختصاص بافته است. اما از سوی دیگر، باید دانست که تصویب این قانون چندان آسان و شتابان نبود؛ از مخالفت‌هایی که با اصل تصویب آن صورت می‌گرفت تا سنگ‌اندازی‌هایی که در راه اجرایی شدن آن می‌شد، سال‌ها طول کشید نا ابران عزیز ما بتواند به حداقل‌های تقنینی برای تأمین آزادی اطلاعات دست یابد.

یادآوری می‌شود که در شرح و تفسير القانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، ضمن حفظ معیارهای علمی و حقوقی، تلاش شده است تا مطالب آن برای همگان قابل مطالعه و استفاده باشد، یعنی، گرچه تاحد ممکن از کاربرد اصطلاحات فنی و تخصصی اجتناب شده، ولی از اصول و ضوابط تفسیر حقوقی هیچگاه عدول نشده است. همچنین تا اندازه ممكن و لازم، از تجربه‌های قانونی کشورهای دیگر نیز بهره برده شده است تا هم در فهم و هم در نقد و تکمیل قانون کشورمان به کار آید.

در مقدمه کتاب می‌خوانیم: «بی‌تردید نقطه شروع همه مباحث ماهوی که پیرامون حقوق ارتباطات و رسانه‌ها طرح شده یا می‌شود اصل آزادی اطلاعات است. اصل مذکور به این معناست که قبول کنیم تمام فرایند برقراری ارتباط، از دسترسی به اطلاعات گرفته تا انتشار آن، قاعدتا مجاز و بی‌نیاز از آن است که از سوی قانونگذار جواز انجام آن به طور خاص اعلام شود. این محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها هستند که باید اعلام شوند، نه برعکس، تفاوت‌های مهم و نتایج کاربردی این دو دیدگاه را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:

١- استثنایی بودن محدودیت‌ها: آزادی هیچگاه بی‌اندازه و بدون حد و مرز نیست؛ همانگونه که به معنی نفی یا فرار از پاسخگویی هم نیست. منتسکیو در کتاب روح‌القوانین می‌نویسد: «آزادی حق اجرای هر کاری است که قوانین مجاز می‌دانند و اگر شهروندی بتواند آنچه قوانین منع کرده‌اند انجام دهد دیگر آزادی وجود نخواهد داشت، زیرا لزوما دیگران هم دارای همین توانایی خواهند بود».

پس آزادی در همه جا و از جمله در عرصه رسانه‌ها و اطلاع رسانی دارای محدودیت و نیز مسئولیت آفرین است، اما مهم این است که شک در جواز با ممنوعیت به نفع آزادی تمام می‌شود. به عبارت دیگر، دسترسی و انتشار اطلاعاتی که در مورد ممنوعیت آنها شک و تردید داریم آزاد است و تا رسما صریحا و قبلا ممنوع نشده باشد، مجاز محسوب می‌شود.

۲- لزوم تعیین و اعلام محدودیت‌ها: بر اساس اصل آزادی اطلاعات، رسانه با شخصی که به دنبال کسب اطلاعات با انتشار آن است ملزم به مراجعه به مراجع اداری و قضایی برای سوال در مورد جواز یا عدم جواز جست و جو یا انتشار اطلاعات موردنظر نیست و نیز لازم نیست که در انتظار اظهارنظر مقامات و نهادها بماند. آنها هستند که باید در تعیین شفاف و اعلام صریح موارد ممنوع پیشگام شوند.

این گفته البته به معنای تجویز سهل انگاری در آشنایی با قوانین و مقررات شغلی نیست. در جامعه متمدن و معقول، هرکس مکلف است برای آشنایی با احکام و الزاماتی که غالبا با آنها سروکار دارد تلاش کند و به اصطلاح «جهل به قانون رافع مسئولیت نیست». مقصود این است که در صورت عدم اعلام ممنوعیت ها از سوی مراجع قانونی، اشخاص ملزم به مراجعه، استعلام و کسب تکلیف نیستند.

۳- ضرورت مستدل بودن محدودیتها: همانطور که اشاره شد، وضع محدودیت و ممنوعیت برای آزادی اطلاعات، مثل آزادی در هر زمینه دیگری، ممکن و بلکه لازم است، اما نیازمند ارائه دلیل و توجيهات قانع کننده از سوی نهادهای مربوط نیز هست. برای مثال، رعایت مقتضيات امنیت ملی یکی از موجه‌ترین مواردی است که می‌تواند دلیلی برای ممنوع یا محدود کردن دسترسی به اطلاعات با انتشار آن باشد، اما نهادهایی که به لحاظ قانونی مجاز به تعیین و اعلام مصداق‌های این گونه موارد هستند باید بتوانند ثابت کنند که مثلا انتشار فلان خبر واقعا موجب اخلال در امنیت ملی خواهد شد يا نه.»

جلد اول کتاب دوجلدی «حقوق آزادی اطلاعات در ایران» توسط محسن اسماعیلی نگاشته شده و از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در ۲۴۰ صفحه و با قیمت ۴۰۰۰۰ تومان منتشر شده است.
https://www.ibna.ir/fa/book/313750/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D9%85%D9%88%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%87-%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D8%B6%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA

به مناسبت سالگرد رحلت علامه محمدتقی جعفری

در جست و جوی «روحانی معیار» و «معیار روحانیت»

بیست و پنجم آبان ماه ، مصادف با سالگرد رحلت «علامه محمدتقی جعفری» است؛ روحانی خودساخته و دانشمند برجسته‌ای که به رغم تواضع و شهرت‌گریزی‌اش، چون ستاره‌ای درخشان در آسمان فضیلت و دانش ماندگار شد. این نوشتار کوتاه نه در پی بازگویی سجایای نفسانی آن مرد خدا است، و نه در صدد یادآوری گستره علم او. آنچه اکنون مورد توجه است، تنها اشاره به یکی از ویژگی‌های آن شخصیت فرزانه است؛ ویژگی کمیابی که امروز بیش از همیشه نیازمند آن هستیم.

به مناسبت سالگرد میلاد یازدهمین امام شیعیان

روحیه افشاگری و قدرت‌طلبی؛ مایه هلاکت فرد و جامعه

هشتم ربیع‌الثانی، سالروز ولادت یازدهمین امام ما شیعیان است. حضرت امام حسن عسکری علیه‌السلام در چنین روزی پا به جهان گذاشت و ۲۲ سال بعد سُکان هدایت بشریت را بر عهده گرفت. دوران زندگی و امامت ایشان و پدر بزرگوارشان از پیچیده‌ترین و دشوارترینِ مقاطع تاریخ شیعه است. در آن دوران بنی العباسِ خودسر و قدرت‌طلب درپی نابودسازی اساس ولایت بودند؛ امّا با شعارها و ظواهری کاملاً دینی…

اسماعیلی: همه بدبختی بشریت برای فاصله‌گرفتن از قرآن است

ه گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «نگاهی متفاوت به قرآن کریم»، شب گذشته، ۲۷ مهر، با سخنرانی محسن چینی فروشان، سیدمجتبی حسینی و محسن اسماعیلی در خانه اندیشمندان علوم انسانی و با همکاری انجمن اندیشه و قلم برگزار و از کتاب «درآمدی بر قرآن پژوهی» تالیف سید مجتبی حسینی، پژوهشگر دین رونمایی شد.

محسن اسماعیلی در این نشست با اشاره به مبحثی که می تواند در آینده توسط مولف کتاب کار شود گفت: این بحث فرهنگی است که قرآن درباره نحوه مواجهه ما با شخصیت‌های محبوب در نظر گرفته که محبوب‌ترین آنها پیامبر(ص) است. این علاقه و محبت‌هایی که به شخصیت‌های برجسته پیدا می‌کنیم، از سویی می‌تواند موتور محرکه قوی باشد تا به سرعت دلداده شویم و به مقصد برسیم و از سویی هم می‌تواند خطرناک باشد؛ به‌نحوی که ما پیام و آرمان آن شخصیت را کم‌کم در پرتو دلدادگی‌مان به شخص او کم‌رنگ کنیم و در حقیقت به جای آرمان آن شخصیت، به خود آن شخص پیوند بخوریم. خیلی از آیات قرآن هستند که می‌خواهند به انسان یاد بدهند مراقب باش که دلدادگی خودت به اشخاص به وادادگی تو تبدیل نشود و بسیاری از آیات را داریم که به لسان توبیخ گذشتگان و تشویق آیندگان آمده است.

او با تاکید بر اینکه تنها نباید به ظاهر پیامبر(ص) دلداده شد افزود: دلدادگی‌ ما به شخصیتی مانند پیامبر(ص)، نباید موجب شود که آرمان او فراموش شود. قرآن کریم فرمود با شخصیت‌ها اعم از اینکه هرکسی باشد، وارد دین نشوید و الا با رفتن شخصیت‌ها شما هم می‌روید. یکی از درس‌های قرآن این است که خیلی ظریف می‌خواهد به ما یاد بدهد که چطور به یک شخص محبوب دلداده شویم اما واداده نشویم؛ چون اگر پیام قرآن را بگیریم با غیبت آن شخص، شخصیت معنوی‌اش از دست نمی‌رود.

این استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: وقتی ۴۰ روز موسی(ع) رفت و مردم گوساله‌پرست شدند؟ رفت تا پیغام بگیرد اما این مردم گوساله‌پرست شدند و موجب شد که موسی(ع) هم عصبانی شود و رفتار تندی با برادرش کرد. علت این بود که به موسی(ع) ایمان آورده بودند و نه تورات. اگر به تورات ایمان آورده بودند با رفتن موسی(ع) عقایدشان نمی‌رفت کما اینکه در ادامه روایت است که اگر با شخصیت‌ها آمدی، با شخصیت‌ها هم می‌روی، اما اگر دین از منشأ اصلی که کتاب است و مجاری آن که سنت است گرفته شود، در این صورت ممکن است کوه جاکن شود اما این مؤمن استوار است.

اسماعیلی با بیان اینکه همه بدبختی بشریت برای فاصله‌گرفتن از قرآن است و باید فاصله خود را با قرآن کم کنیم یادآور شد: یکی از نکات مهم این است که خدا به دست قدرت خودش جلوی تحریف قرآن را گرفت. همه کتب آسمانی تحریف شدند و خدا جلوی تحریف قرآن را گرفت تا حجت بر آیندگان تمام شود اما اجبار نکرد که با قرآن باشیم و با قرآن‌بودن را باید خودمان انتخاب کنیم؛ لذا در قیامت پیامبر(ص) گله‌ای که قطعاً می‌کند این است که می‌گوید قوم من قرآن را مهجور کردند. ما با قرآن قهر هستیم و اگر پیامبر(ص) این را در قیامت بگوید ما تصور می‌کنیم با ما نیست اما اینطور نیست و ما با قرآن قهریم.

او با طرح این سوال که قرآن در کجای زندگی ما قرار دارد؟ گفت: مولف کتاب بحث خوبی درباره نظم سیاقی قرآن دارند که بحث شیرینی است. وقتی این آیه «وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا» را دیدم، به این فکر افتادم که به نظم سیاقی آیات توجه کنم. می‌گوید؛ وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا * يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا * لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا». روز قیامت، آدم‌های ظالم دست خود را می‌گزند و می‌گویند: ای کاش ما معبری به پیامبر(ص) زده بودیم. آیه از ابتدا تا انتها بحث قرآن را مطرح می‌کند و از این نظم سیاقی، می‌فهمیم که مراد از ظالم کسی است که نعمتی مانند قرآن را داشته و استفاده نکرده است. در قیامت همه ما که از قرآن استفاده نکردیم دست خود را می‌گزیم و می‌گوییم کاش با فلانی رفیق نمی‌شدیم که ما را از قرآن دور کرد و مراد از ذکر هم در این سیاق، قرآن است. همچنین می‌فهمیم هر رفیقی که ما را از قرآن دور کند شیطان است؛ حتی اگر فقه ما را از قرآن جدا کند، امام راحل می‌فرمود گاهی درس توحید از زبان شیطان خارج می‌شود.

عضو مجلس خبرگان گفت: این کسی که ظالم است دست خود را می‌گزد و می‌گوید ای کاش با فلانی رفیق نمی‌شدم که قرآن را از من بگیرد و این رفیق شیطان بوده است. سپس به این آیه می‌رسد که پیامبر(ص) در روز قیامت می‌گوید خدایا اینها بی‌خود می‌گویند و عذرشان موجه نیست و خودشان قرآن را مهجور گرفتند و به گردن رفیق شیطانی و … انداختند. در حقیقت، مهجور گرفتن قرآن را به انسان نسبت می‌دهد که رفیق بد پیدا کرده است و این نظم سیاقی بسیار جالب توجه است و از این وحدت سیاق برکت دیدم. یکی از وجوه معجزات قرآن هم همین چینش آیاتش است.

او با بیان اینکه همه قرآن آیات‌الاحکام است گفت: قرآن کتاب زندگی است و نه مردن و البته چگونه مردن را هم یاد می‌گیریم اما قرآن کتاب چگونه زیستن است و آمده این دنیای ما را آباد کند و همین‌جا ما را به خوشبختی برساند و اگر توانست در اینجا برای ما بهشت بسازد، قیامت هم چیزی جز همین دنیای ما نیست. قرآن همه‌اش آیات‌الاحکام و آیات حیات است و حتی وقتی اوضاع جهنم یا بهشت را می‌گوید علتش را می‌گوید که چون عمل صالح کردند به بهشت رفتند و یا چون گناه کردند به جهنم رفتند و اینها همه برای زندگی است.

اسماعیلی عنوان کرد: اگر پیامبر(ص) روز قیامت یقه ما را گرفت آیا می‌توانیم بگوییم قرآن نزد ما مهجور نبود؟ آیا گفتمان رایج زندگی ما قرآن است؟ به اندازه‌ای که روزنامه می‌خوانیم قرآن می‌خوانیم؟ به قدری که در خواندن اخبار دقت داریم در خواندن قرآن دقت داریم؟ به‌قدری که گفت‌وگوی سیاسی می‌کنیم گفت‌وگوی قرآنی داریم؟ ما با قرآن قهر کردیم و واقعا در مقابل رسول خدا(ص) عذری نداریم. قرآن ما را دعوت به تدبر کرده است و هرکسی باید به اندازه ظرفیت خودش استفاده کند و این قرآن برای همه قابل استفاده است. قرآن روشنایی‌بخش صحنه‌های زندگی ما نیست، نه اخلاق ما قرآنی است و نه زندگی دنیای ما و نه اقتصاد ما.

او با تاکید بر اینکه راه چاره‌ای جز بازگشت به قرآن و احیای گفتمان قرآنی نداریم افزود: اگر انقلاب شد، به برکت جلسات قرآنی محلی بود و در آن زمان، قبل از انقلاب، مفسر قرآن نداشتیم و همین‌قدر که می‌خواندند موجب می‌شد فرهنگ قرآنی رایج شود. البته که نباید پرداختن به ظواهر قرآنی ما را از گفتمان قرآن دور کند. تجوید و … همه لازم است اما اینها باید مقدمه موصله باشند.

اسماعیلی با بیان اینکه راه اینکه میلاد نبی اکرم(ص) برایمان مبارک باشد رجوع به قرآن است گفت: قرآن هیچ‌وقت کهنه نمی‌شود و باید با آن رفیق شویم. از امام صادق(ع) پرسیدند که چطور است هرچه در مورد قرآن بحث می‌کنیم و می‌گوییم و می‌نویسیم کهنه نمی‌شود؟ حضرت فرمودند: قرآن برای یک زمان خاص نیست. قرآن باران رحمت خداست و هر گودالی به اندازه ظرفیت خودش از آن می‌گیرد. امام صادق(ع) فرمودند قرآن برای یک گروه خاص نیست و همه باید معلم و شاگرد قرآن باشند و تا قیامت این قرآن استعداد شکوفاکردن دارد اما به شرط اینکه انسان در محضر قرآن حاضر شود.
https://www.ibna.ir/fa/gozaresh_poosheshi/312511/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B5%D9%84%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D9%86%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85

در برنامه تیتر امشب شبکه خبر تشریح شد:

موانع اجرای عدالت

ر فهم، تفسیر و اجرای عدالت نباید عقل و خرد ورزی را کنار گذاشت و اولین گام در تحقق عدالت اجتماعی، نیازمند بازخوانی عدالت است.
کد خبر: ۸۲۷۸۲۸تاریخ: ۱۷ مهر ۱۴۰۰ – ۲۳:۰۲
محسن اسماعیلی – پژوهشگر در برنامه تیتر امشب گفت: تغییر شایستگی‌ها و نادیده گرفتن صلاحیت‌ها بی عدالتی است و با هدف نهایی قرآن و پیامبران در تضاد خواهد بود.
محسن اسماعیلی با بیان اینکه ظلم نقطه مقابل عدالت است گفت: عدالت رعایت استحقاق‌ها و شایستگی‌ها است. رسالت همه پیامبران برای اجرای عدالت است.
{$sepehr_media_431246_400_300}
وی با بیان اینکه نرسیدن به عدالت اجتماعی در حد قابل قبول، علل متعددی دارد، افزود: آنگونه که انتظار داشتیم در حوزه عدالت اجتماعی به نتایج خوبی نرسیدیم.
اسماعیلی گفت: نمی‌شود عدالت را در جامعه اجرا کرد مگر با شناخت دقیق عدالت و اجرای عادلانه آن. بخشی از ناکامی ما در اینست که عدالت را خوب نمی‌شناسیم و بخش دیگر مشکلات، در اجرای عدالت است.
وی افزود: بسیاری در طول تاریخ شعار عدالت دادند، اما چون در فهم عدل، عقل را کنار گذاشته بودن به بیراهه رفتند.
این پژوهشگر حوزه عدالت گفت: عدالت یعنی رعایت شایستگی در هر زمینه ای؛ نگاه کاریکاتوری به این جواب نخواهد داد. عدالت تنها در بخش اقتصادی نیست؛ عدالت باید در همه زمینه‌ها تسری یابد مثل اجتماع، فرهنگ، سیاست و حتی عدالت رسانه ای.
اسماعیلی گفت: با نادیده گرفتن بخشی از عدالت ما دچار ناکامی خواهیم شد. اولین گام نیازمند بازخوانی عدالت است و از نگاه گزینشی به عدالت باید پرهیز شود.
وی افزود: عدالت فقط رعایت کردنی نیست بلکه عدالت باید اجرا شود؛ یعنی مردم باید با گوشت و خونشان عدالت را لمس کنند.
این پژوهشگر حوزه عدالت گفت: در فهم درست عدالت باید تلاش کنیم تا این را به گفتمان عمومی جامعه در بیاوریم.
وی درباره مطالبه گری هم گفت: تا امت مطالبه گر نداشته باشیم حقی گرفته نمی‌شود. فریاد عدالتخواهی در دین ما بهترین عبادت است. رسانه ملی باید مروج عدالت گری باشد.
رعایت عدل در شعار آسان است اما در عمل دشوار است. در طول تاریخ خیلی ها طرفدار عدل بوده اند اما در عمل دچار مشکل شده اند.
اسماعیلی گفت: اگر نفع شخصی را در نظر نگیریم عدالت همیشه به نفع همه است.
https://www.irinn.ir/fa/news/827828/%D9%85%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B9-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C

سالروز رحلت پیامبر خاتم تسلیت باد

آخرین درس از آخرین پیامبر : حرمت و حقوق انسان

بیست و هشتم صفر، سالروز رحلت کسی است كه به تصديق قرآن از هر نظر الگو و داراي خُلق عظيم و خاتِم و خاتَم پیامبران است. حضرت محمد مصطفی (ص) از آن جهت پايان بخش ارسال رسل و انزال كتب شد كه نكته‌اي را ناگفته باقي نگذاشت و پس از او در مجموعه تعاليم انبياء نقصي نبود كه ديگران براي تكميل آن مبعوث شوند….

توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی

شرح و تفسیر محسن اسماعیلی بر نامه ۶۹ نهج‌البلاغه چاپ شد

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «منشور رستگاری؛ شرح و تفسیر نامه ۶۹ نهج‌البلاغه» نوشته محسن اسماعیلی به‌تازگی توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر و راهی بازار نشر شده است. این‌کتاب که سومین‌عنوان از مجموعه «سرچشمه حکمت» است که این‌ناشر چاپ می‌کند، به شرح و تفسیر نامه ۶۹ نهج‌البلاغه اختصاص دارد که امام علی (ع) آن‌ را به یکی یاران خود و شخصیت‌های برجسته شیعه به‌نام حارث هَمْدانی نوشته است.

محسن اسماعیلی پیشتر در همین‌زمینه، در قالب عناوین اول و دوم مجموعه «سرچشمه حکمت» کتاب‌های «سیاست و حکومت در نهج‌البلاغه» و «چهار و چهار» سفارش‌های امیرالمومنین علی(ع) به امام حسن مجتبی(ع) را نوشته است.

مولف کتاب پیش‌رو، در این‌اثر ابتدا متن نامه مذکور و سپس ترجمه آن را آورده است. اسماعیلی این‌نامه امام علی(ع) را آیین زیست مومنانه و نقشه راه خوشبختی بشر توصیف می‌داند که با عمل به توصیه‌های آن‌ یعنی توصیه‌های امام علی (ع) که به گواهی پیامبر (ص) دروازه دانش و پدر امت است، می‌توان به ستیغ ایمان رسید و در همین جهان، زندگی اهل بهشت را تجربه کرد.

این‌کتاب ۵۳ فصل یا «گفتار» دارد که عناوین‌شان به‌ترتیب عبارت است از:

«سه‌دلیل برای پرداختن به نامه شصت و نهم»، «نگاهی به شخصیت حارث و محتوای نامه»، «تمسک به قرآن، ریسمان نجات»، «پندپذیری و نصیحت‌طلبی از قرآن»، «التزام عملی به احکام قرآن»، «قصه‌های قرآن؛ حقیقی و درس‌آموز»،‌ «عبرت گرفتن؛ هدف از مطالعه تاریخ»،‌ «قانونمندی تاریخ و تکرار آن»، «دگرگونی و جدایی، دو ویژگی ذاتی دنیا»، «ضرورت و آثار بزرگ شمردن نام خدا»، «ممنوعیت استفاده ابزاری از نام خدا»،‌ «کثرت یاد مرگ و مراحل پس از آن»، «آرزوی مرگ ممنوع»، «شرط جواز تمنای مرگ و مصداق‌های آن»، «نیاز انسان به پیامبر درونی و اطاعت از او»، «حذر از کاری که از دیگران نمی‌پسندیم»، «حذر از کاری که از آشکارشدن آن شرم داریم»، «حذر از کاری که موجب انکار یا اعتذار می‌شود»، «عذرخواهی ممنوع یا مطلوب و موارد آن»، «حفظ آبرو از تیرهای سخن مردم»، «بازگو نکردن همه شنیده‌ها»، «انکار نکردن همه شنیده‌ها»، «پاسخ ندادن به همه شنیده‌ها»، «چهار توصیه برای زمان غیظ و غضب»، «اهمیت مهار خشم؛ و مراحل و پیامدهای آن»، «شناخت نعمت و نقمت و معیار آن»، «لزوم استفاده صحیح از نعمت‌ها»، «اجتناب از ضایع‌کردن نعمت‌ها»، «آشکار بودن آثار نعمت و مطلوبیت آن»، «بایدها و نبایدهای مهم در برابر انواع نعمت‌ها»، «تفاوت درجات اهل ایمان و ملاک آن»، «رمز و راز تاثیر خاص انفاق بر ایمان»،‌ «قطع دلبستگی‌ها؛ شرط پرواز روح»، «کیفیت عمل ملاک است، نه کمیت آن»،‌ «انوع وسوسه‌های شیطان درون و برون»، «ضرورت دوری از مصاحبت با کوته‌نظران بدنام»، «سکونت در شهرهای بزرگ و آثار و احکام آن»، «تاثیر گریزناپذیر جلسه‌ها و هم‌جلسه‌ای‌ها»، «تمرکز بر امور مهم و سرنوشت‌ساز»، «آثار زیان‌بار خطا در تشخیص اولویت‌ها»، «پرهیز از محل حضور شیطان و مکان بروز فتنه»، «مقایسه خود با فرودستان در امور مادی»، «شرکت در نماز جمعه و دوری از موانع آن»، «اطاعت از خدا در همه کارها»، «دلایل وجوب اطاعت از خدا و آثار آن»، «تفاوت عبادت با اطاعت و شرایط رسیدن به مقام عبودیت»، «شرط نخست عبادت مطلوب: برنامه‌ریزی و آماده‌سازی خود»، «شرط دوم عبادت مطلوب: توجه به استعداد و حالات نفس»، «شرط سوم عبادت مطلوب: فراغت و رغبت نفس»، «اندیشه لحظه آخر و اندوه جانسوز عاقبت»، «هراسیدن از مصاحبت با فاسقان» و «بزرگداشت پروردگار و دوست‌داشتن دوستان او».

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

امام (ع) نامه‌ای کوتاه به کمیل نوشت و او را سرزنش کرد که چرا مرتکب چنین خطایی شده و محلی را که باید از آن پاسداری کند، رها کرده است و به دفاع از محلی رفته که مربوط به او نیست. اما به او نوشت: «این که انسان مسئولیتی را که به وی واگذار شده، ضایع کند و عهده‌دار کاری شود که وظیفه او نیست، ناتوانی‌ای آشکار و طرز فکری باطل و هلاک‌کننده است.»

خوب دقت کنید که کمیل کار خلافی نکرده بود، بلکه به خیال خود پیش‌دستی کرده و به دفاع از مردم قرقیسیا پرداخته بود. با این حال امام با همه علاقه و اعتمادی که به او داشت، کمیل را توبیخ کرد و کارش را تضییع مسئولیت (ما وُلِّیَ)، عجر و بی‌عرضگی نامید و این‌طرز تفکر را نابودکننده دانست. حالا ببینید اگر کمیل به کاری نامشروع می‌پرداخت و به دنبال حاشیه‌سازی و باندبازی می‌رفت، امام چه نامه‌ای به او می‌نوشت؟!

خلاصه آن‌که اجتناب از تضییع نعمت، نهی‌ای کلی است و بر همه نعمت‌های مادی و معنوی صدق می‌کند؛ گرچه در کتاب و سنت، راجع به بعضی نعمت‌ها به طور ویژه تاکیدهایی دیده می‌شود.

این‌کتاب با ۶۲۴ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۱۳۵ هزار تومان منتشر شده است.
۲۶ شهریور ۱۴۰۰
کد خبر ۵۳۰۶۶۴۰
https://www.mehrnews.com/news/5306640/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%DB%B6%DB%B9-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B4%D8%AF

باز نشر مصاحبه با هفته نامه مثلث به مناسبت هفته دفاع مقدس:

مراقب آدم‌های تقلبی جنگ باشید

دکتر محسن اسماعیلی، هنوز از سال‌های دفاع مقدس با بغض و حسرت یاد کرده و خارج از مصاحبه خاطراتی از شهید علی عاصمی ‌از فرماندهان تخریب دفاع مقدس بیان می‌کند که البته گریزی به سیاست‌ورزی برخی از افراد که در جنگ هم نبودند می‌زند. دکتر اسماعیلی از دفاع مقدس به ‌عنوان معدنی گرانبها نام می‌برد که ناتمام‌ شدنی است و بازتولید می‌کند.

هفتم صفر: در عزای دومین امام شیعیان

امام حسن (ع)؛ الگوی سکوت و فریاد

بنا بر یک نظر، هفتمین روز ماه صفر مصادف با سالروز شهادت حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام است. امام دوم ما شیعیان بزرگ مردی است که دوست و دشمن در مورد فضلیت‌های اخلاقی و صفات انسانی وی تردید ندارند؛ به گونه‌ای که همه مورخان، حتی آنان که آشکارا مواضعی خصمانه علیه اهل بیت پیامبر داشته‌اند، ناچار به اعتراف در مقابل بزرگی و کرامت او شده‌اند.
ادامه مطلب …