ه گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «نگاهی متفاوت به قرآن کریم»، شب گذشته، ۲۷ مهر، با سخنرانی محسن چینی فروشان، سیدمجتبی حسینی و محسن اسماعیلی در خانه اندیشمندان علوم انسانی و با همکاری انجمن اندیشه و قلم برگزار و از کتاب «درآمدی بر قرآن پژوهی» تالیف سید مجتبی حسینی، پژوهشگر دین رونمایی شد.

محسن اسماعیلی در این نشست با اشاره به مبحثی که می تواند در آینده توسط مولف کتاب کار شود گفت: این بحث فرهنگی است که قرآن درباره نحوه مواجهه ما با شخصیت‌های محبوب در نظر گرفته که محبوب‌ترین آنها پیامبر(ص) است. این علاقه و محبت‌هایی که به شخصیت‌های برجسته پیدا می‌کنیم، از سویی می‌تواند موتور محرکه قوی باشد تا به سرعت دلداده شویم و به مقصد برسیم و از سویی هم می‌تواند خطرناک باشد؛ به‌نحوی که ما پیام و آرمان آن شخصیت را کم‌کم در پرتو دلدادگی‌مان به شخص او کم‌رنگ کنیم و در حقیقت به جای آرمان آن شخصیت، به خود آن شخص پیوند بخوریم. خیلی از آیات قرآن هستند که می‌خواهند به انسان یاد بدهند مراقب باش که دلدادگی خودت به اشخاص به وادادگی تو تبدیل نشود و بسیاری از آیات را داریم که به لسان توبیخ گذشتگان و تشویق آیندگان آمده است.

او با تاکید بر اینکه تنها نباید به ظاهر پیامبر(ص) دلداده شد افزود: دلدادگی‌ ما به شخصیتی مانند پیامبر(ص)، نباید موجب شود که آرمان او فراموش شود. قرآن کریم فرمود با شخصیت‌ها اعم از اینکه هرکسی باشد، وارد دین نشوید و الا با رفتن شخصیت‌ها شما هم می‌روید. یکی از درس‌های قرآن این است که خیلی ظریف می‌خواهد به ما یاد بدهد که چطور به یک شخص محبوب دلداده شویم اما واداده نشویم؛ چون اگر پیام قرآن را بگیریم با غیبت آن شخص، شخصیت معنوی‌اش از دست نمی‌رود.

این استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: وقتی ۴۰ روز موسی(ع) رفت و مردم گوساله‌پرست شدند؟ رفت تا پیغام بگیرد اما این مردم گوساله‌پرست شدند و موجب شد که موسی(ع) هم عصبانی شود و رفتار تندی با برادرش کرد. علت این بود که به موسی(ع) ایمان آورده بودند و نه تورات. اگر به تورات ایمان آورده بودند با رفتن موسی(ع) عقایدشان نمی‌رفت کما اینکه در ادامه روایت است که اگر با شخصیت‌ها آمدی، با شخصیت‌ها هم می‌روی، اما اگر دین از منشأ اصلی که کتاب است و مجاری آن که سنت است گرفته شود، در این صورت ممکن است کوه جاکن شود اما این مؤمن استوار است.

اسماعیلی با بیان اینکه همه بدبختی بشریت برای فاصله‌گرفتن از قرآن است و باید فاصله خود را با قرآن کم کنیم یادآور شد: یکی از نکات مهم این است که خدا به دست قدرت خودش جلوی تحریف قرآن را گرفت. همه کتب آسمانی تحریف شدند و خدا جلوی تحریف قرآن را گرفت تا حجت بر آیندگان تمام شود اما اجبار نکرد که با قرآن باشیم و با قرآن‌بودن را باید خودمان انتخاب کنیم؛ لذا در قیامت پیامبر(ص) گله‌ای که قطعاً می‌کند این است که می‌گوید قوم من قرآن را مهجور کردند. ما با قرآن قهر هستیم و اگر پیامبر(ص) این را در قیامت بگوید ما تصور می‌کنیم با ما نیست اما اینطور نیست و ما با قرآن قهریم.

او با طرح این سوال که قرآن در کجای زندگی ما قرار دارد؟ گفت: مولف کتاب بحث خوبی درباره نظم سیاقی قرآن دارند که بحث شیرینی است. وقتی این آیه «وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا» را دیدم، به این فکر افتادم که به نظم سیاقی آیات توجه کنم. می‌گوید؛ وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا * يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا * لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا». روز قیامت، آدم‌های ظالم دست خود را می‌گزند و می‌گویند: ای کاش ما معبری به پیامبر(ص) زده بودیم. آیه از ابتدا تا انتها بحث قرآن را مطرح می‌کند و از این نظم سیاقی، می‌فهمیم که مراد از ظالم کسی است که نعمتی مانند قرآن را داشته و استفاده نکرده است. در قیامت همه ما که از قرآن استفاده نکردیم دست خود را می‌گزیم و می‌گوییم کاش با فلانی رفیق نمی‌شدیم که ما را از قرآن دور کرد و مراد از ذکر هم در این سیاق، قرآن است. همچنین می‌فهمیم هر رفیقی که ما را از قرآن دور کند شیطان است؛ حتی اگر فقه ما را از قرآن جدا کند، امام راحل می‌فرمود گاهی درس توحید از زبان شیطان خارج می‌شود.

عضو مجلس خبرگان گفت: این کسی که ظالم است دست خود را می‌گزد و می‌گوید ای کاش با فلانی رفیق نمی‌شدم که قرآن را از من بگیرد و این رفیق شیطان بوده است. سپس به این آیه می‌رسد که پیامبر(ص) در روز قیامت می‌گوید خدایا اینها بی‌خود می‌گویند و عذرشان موجه نیست و خودشان قرآن را مهجور گرفتند و به گردن رفیق شیطانی و … انداختند. در حقیقت، مهجور گرفتن قرآن را به انسان نسبت می‌دهد که رفیق بد پیدا کرده است و این نظم سیاقی بسیار جالب توجه است و از این وحدت سیاق برکت دیدم. یکی از وجوه معجزات قرآن هم همین چینش آیاتش است.

او با بیان اینکه همه قرآن آیات‌الاحکام است گفت: قرآن کتاب زندگی است و نه مردن و البته چگونه مردن را هم یاد می‌گیریم اما قرآن کتاب چگونه زیستن است و آمده این دنیای ما را آباد کند و همین‌جا ما را به خوشبختی برساند و اگر توانست در اینجا برای ما بهشت بسازد، قیامت هم چیزی جز همین دنیای ما نیست. قرآن همه‌اش آیات‌الاحکام و آیات حیات است و حتی وقتی اوضاع جهنم یا بهشت را می‌گوید علتش را می‌گوید که چون عمل صالح کردند به بهشت رفتند و یا چون گناه کردند به جهنم رفتند و اینها همه برای زندگی است.

اسماعیلی عنوان کرد: اگر پیامبر(ص) روز قیامت یقه ما را گرفت آیا می‌توانیم بگوییم قرآن نزد ما مهجور نبود؟ آیا گفتمان رایج زندگی ما قرآن است؟ به اندازه‌ای که روزنامه می‌خوانیم قرآن می‌خوانیم؟ به قدری که در خواندن اخبار دقت داریم در خواندن قرآن دقت داریم؟ به‌قدری که گفت‌وگوی سیاسی می‌کنیم گفت‌وگوی قرآنی داریم؟ ما با قرآن قهر کردیم و واقعا در مقابل رسول خدا(ص) عذری نداریم. قرآن ما را دعوت به تدبر کرده است و هرکسی باید به اندازه ظرفیت خودش استفاده کند و این قرآن برای همه قابل استفاده است. قرآن روشنایی‌بخش صحنه‌های زندگی ما نیست، نه اخلاق ما قرآنی است و نه زندگی دنیای ما و نه اقتصاد ما.

او با تاکید بر اینکه راه چاره‌ای جز بازگشت به قرآن و احیای گفتمان قرآنی نداریم افزود: اگر انقلاب شد، به برکت جلسات قرآنی محلی بود و در آن زمان، قبل از انقلاب، مفسر قرآن نداشتیم و همین‌قدر که می‌خواندند موجب می‌شد فرهنگ قرآنی رایج شود. البته که نباید پرداختن به ظواهر قرآنی ما را از گفتمان قرآن دور کند. تجوید و … همه لازم است اما اینها باید مقدمه موصله باشند.

اسماعیلی با بیان اینکه راه اینکه میلاد نبی اکرم(ص) برایمان مبارک باشد رجوع به قرآن است گفت: قرآن هیچ‌وقت کهنه نمی‌شود و باید با آن رفیق شویم. از امام صادق(ع) پرسیدند که چطور است هرچه در مورد قرآن بحث می‌کنیم و می‌گوییم و می‌نویسیم کهنه نمی‌شود؟ حضرت فرمودند: قرآن برای یک زمان خاص نیست. قرآن باران رحمت خداست و هر گودالی به اندازه ظرفیت خودش از آن می‌گیرد. امام صادق(ع) فرمودند قرآن برای یک گروه خاص نیست و همه باید معلم و شاگرد قرآن باشند و تا قیامت این قرآن استعداد شکوفاکردن دارد اما به شرط اینکه انسان در محضر قرآن حاضر شود.
https://www.ibna.ir/fa/gozaresh_poosheshi/312511/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B5%D9%84%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D9%86%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85