گفتارهایی در حقوق شهری و شهروندی

کتاب “گفتارهایی در حقوق شهری و شهروندی” که مجموعه دوم از کتاب های حقوق و زندگی می باشد در ۳۰۰۰ نسخه توسط موسسه نشر شهر آماده سازی و به چاپ رسیده است.

در مقدمه این کتاب می‌خوانیم:

گرچه انسان موجودی اجتماعی است و با هم نوعان خود زندگی کرده و می‌کند، ‌اما شهرنشینی پدیده‌ نسبتاً ‌جدیدی است که بسیاری از مناسبات و روابط او را تغییر داده و حقوق و تکالیف جدیدی را برای وی رقم زده است؛ خصوصاً‌ شهرهای بزرگ و پهناوری که بر اثر مشکلات زندگی و غوغای زندگی ماشینی،‌ طروات و مهربانی را کم‌رنگ کرده و روابط خشک قانونی را جانشین فضائل اخلاقی و ایثار و دگردوستی ساخته است.

از سوی دیگر مقررات حاکم بر زندگی شهری چندان روزافزون و ناهماهنگ است که حتی حقوقدانان را هم با دشواری روبرو ساخته است؛ چه رسد به شهروندانی که در پیچ و خم روزگار فرصتی برای بازخوانی حقوق و آگاهی از تکالیف خود پیدا نمی‌کنند. در چنین وضعیتی است که گروهی از امتیازات قانونی خود ناخواسته محروم می‌شوند و گروهی دیگر هم ناآگاهانه از انجام وظایف خود باز‌ می‌مانند. یکی ازآثارعدم آشنایی با مقررات شهری، مراجعات مکرر و بی‌حاصل و در همان حال خسته کننده و پرتنش مردم به ادارات دولتی ومراجع شهری است که هم شهروندان را نا امید و سرگردان می‌کند و هم مراجع مسئول را. آگاهی شهروندان از «حقوق شهری وشهروندی» یکی از راه حلهای این مشکلات است که کتاب حاضر در پی آن است؛ البته باتاکید ویژه بر«حقوق شهری».

در اینجا مقصود ما از «حقوق شهری» مجموعه ضوابط و مقرراتی است که توسط مراجع ذی صلاح، اعم از مراجع دولتی (قوه مجریه و مجلس) و مراجع شهری (شوراهای اسلامی و شهرداری¬ها)، در جهت سازمان دادن به خدمات شهری وضع و اجراء می¬گردد. این رشته نسبتاً نو ظهور حقوقی که بیش از چند دهه از تولد آن نمی¬گذرد به صورت تنگاتنگی متضمن حقوق شهروندی و موثر بر نظام توسعه و پیشرفت ملی است؛ چرا که شهرها در عصر حاضر مراکز تمدنی هر کشور می¬باشند و قواعدی که بطور عام بر آنها حاکم است نشانه روشنی بر سازمان زندگی جمعی آن کشور محسوب می¬شود. اینکه حقوق وتکالیف اشخاص نسبت به طراحی وساخت محل اسکانشان چیست؛ وچگونه باید ایمنی و آسایش عمومی را در احداث سازه¬ها رعایت کنند؛ اینکه تملک اراضی واملاک شخصی توسط شهرداری ها چگونه صورت می گیرد؛ چه عوارضی باید پرداخت شود واین عوارض چگونه هزینه می گردد؛ ساخت و سازها وشهرسازی چه تناسب ورابطه ای دارند؛ خیابان ها ومعابرعمومی چگونه باید باشند؛ سدمعبریعنی چه وواکنش دولت وشهرداری دربرابرآن چیست؛ قراراست با غول ترافیک چه کنند؛ و در مجموع شهر چگونه باید باشد تا حقوق شهروندان در زندگی جمعی آنها تأمین شود؛اینها همگی نمونه ای ازموضوعات حقوق شهری هستند.

با درک اهمیت این موضوع توسط مدیران شهری از یک طرف و ضرورت تبیین حقوق و تکالیف شهروندان از طرف دیگر،‌از مدتها پیش برنامه آموزش جامع حقوقی شهروندان در دستور کار شهرداری تهران قرارگرفته است. دراین راستا یکی از مهم‌ترین گام‌ها انتشار منظم هفته‌نامه «حقوق همشهری» با نظارت وهدایت اینجانب است که از ابتدای سال ۱۳۸۸ صورت گرفت و هر دوشنبه بدون وقفه به عنوان ضمیمه روزنامه همشهری تقدیم همگان شد. مجموعه حاضر که شامل مقالات و مطالب متنوعی درحوزه حقوق شهری وشهروندی ونیز چگونگی تعامل یک شهروند با مسائل مختلف شهری است، گزیده‌ای از آن مطالب است که تلاش می‌کند تا با بهره‌گیری از نثری روان و آسان مقررات پیچیده و متنوع شهری را به صورت کاربردی آموزش دهد.

من تلاش کرده‌ام جز در انتخاب موضوعات، هدایت و نظارت کلی و پیراستن برخی خطاها، در متن مقالات تغییر ندهم و طبعاً مسئولیت هرمقاله برعهده نویسنده آن است. همچنین متن و سیاق نوشته هامتناسب با مخاطبان عمومی بوده و تلاش شده تا اندازه ممکن ازمباحث پیچیده وصرفاً علمی و یا بکارگیری اصطلاحات دشوار حقوقی اجتناب گردد.

در پایان بر خود لازم می دانم از همه کسانی که در پدید آمدن این کتاب سهمی داشته اند سپاسگذاری کنم؛ از شهردار عزیز تهران و مسؤلان محترم موسسه مطبوعاتی همشهری که همواره پشتیبان این حرکت بودند؛ تا یکایک دانشجویان عزیزی که مرا دراین کاریاری رساندند و نام آنها را در کنار اثرشان خواهید دید؛ خصوصاً آقایان محسن نامی، امید عبداللهیان و نیز سید محمد مهدی غمامی، دانشجوی فعال مقطع دکترای حقوق عمومی، که دستیار من در پایه‌گذاری و مدیریت این نهال نوپا بوده‌اند. کارکنان و مدیریت موسسه نشر شهر نیز شایسته سپاسی ویژه هستند که با علاقه و پشتکار در این کار نیک سهیم بوده‌اند. امیدوارم این گام کوتاه، برای اهداف بلندی که در نظر داشته ایم مؤثر واقع شود و به بهبود زندگی مردم سرافراز ایران و احقاق حقوقشان کمک نماید. انشاالله

محسن اسماعیلی
۴آذر ماه
۱۳۸۹ مصادف با عید سعید غدیرخم

این کتاب در ۳۰۰۰ نسخه توسط موسسه نشر شهر آماده سازی و به چاپ رسیده است. جهت تهیه این کتاب فروشگاه مرکزی با شماره تلفن ۸۸۹۵۲۵۳۴ و یا فروشگاه شماره ۱ با شماره تلفن ۲۲۸۷۳۹۷۴ تماس حاصل نمایید